Η επάνοδος της αρτηριακής πίεσης σε φυσιολογικά όρια με φαρμακευτική αγωγή, δίαιτα και άσκηση μειώνει την πιθανότητα θανάτου από στεφανιαία νόσο (έμφραγμα μυοκαρδίου), εγκεφαλικό επεισόδιο και νεφρική ανεπάρκεια, ενώ προστατεύονται και άλλα όργανα, όπως οι οφθαλμοί μας.
Φαίνεται ότι μια μείωση κατά 5 με 6 μονάδες της διαστολικής πίεσης σε διάστημα πέντε ετών, οδηγεί σε 40% λιγότερα εγκεφαλικά επεισόδια και 20% λιγότερα καρδιακά. Τα αποτελέσματα είναι ακόμα πιο ευεργετικά όταν η διαστολική πίεση μειωθεί κατά 10 μονάδες, οπότε παρατηρείται μείωση των εγκεφαλικών επεισοδίων κατά 56%.
Τι συμβαίνει στην καρδιά μας;
Όπως όταν σηκώνεις βάρη, οι μύες των άνω άκρων διογκώνονται, έτσι όταν και η καρδιά έχει να εργαστεί σκληρά, διογκώνεται. Όταν η αρτηριακή πίεση παραμένει υψηλή, τότε η καρδιά πρέπει σταδιακά να εργαστεί σκληρότερα για να προωθήσει αίμα και οξυγόνο στο σώμα μας. Ο καρδιακός μυς τότε υπερτρέφεται (παχαίνει) και η καρδιά δεν λειτουργεί πια κανονικά. Μια καρδιά διογκωμένη δεν μπορεί να εργαστεί σωστά για μεγάλο χρονικά διάστημα και τελικά οδηγείται σε ανεπάρκεια.
Τι συμβαίνει στις αρτηρίες μας;
Οι αρτηρίες είναι τα αγγεία που μεταφέρουν το αίμα στο σώμα μας. Όταν η αρτηριακή πίεση είναι μεγάλη, τότε οι αρτηρίες σκληραίνουν και χάνουν την ελαστικότητα τους. Αυτό φυσιολογικά συμβαίνει σε όλους μας όταν γερνάμε, αλλά η αρτηριακή υπέρταση επιταχύνει αυτή την διαδικασία, η οποία αποκαλείται αθηροσκλήρυνση ή αρτηριοσκλήρωση.
Οι σκληρές και στενωμένες αρτηρίες δυσκολεύονται να προωθήσουν το αίμα στο σώμα μας. Εάν τα όργανα του σώματος μας δεν δέχονται αρκετό οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες, δεν λειτουργούν σωστά. Επίσης υπάρχει ο κίνδυνος σχηματισμού θρόμβου στην στενωμένη αρτηρία. Εάν οι αρτηρίες που τρέφουν με αίμα τον μυ της καρδιάς στενωθούν, τότε μειώνεται η παροχή αίματος σε περιοχές της καρδιάς και εμφανίζεται η στηθάγχη. Εάν αποφραχθεί πλήρως μια αρτηρία, τότε η περιοχή του καρδιακού μυός που τρεφόταν από αυτή παροδικά ή μόνιμα νεκρώνεται. Αυτό είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Η στένωση των αρτηριών στα πόδια προκαλεί κράμπες και εύκολη κόπωση στη βάδιση γιατί πάλι οι μύες δεν τρέφονται επαρκώς.
Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο μας;
Το εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να προκληθεί από την προοδευτική στένωση στα αγγεία του εγκεφάλου. Όταν η ροή του αίματος είναι ανεπαρκής, τα εγκεφαλικά κύτταρα στερούνται οξυγόνου και τελικά πεθαίνουν. Η στένωση των αρτηριών μπορεί να οδηγήσει στην κατάσταση όπου ένας θρόμβος αίματος δεν μπορεί να κινηθεί μέσα στην αρτηρία και την αποφράσσει. Περίπου 80% των εγκεφαλικών επεισοδίων προκαλούνται από απόφραξη μιας αρτηρίας στον εγκέφαλο ή στον τραχηλο.
Οι άνθρωποι που έχουν υποστεί ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο σε μεγάλο ποσοστό παρουσιάζουν κάποια κινητική αναπηρία ή αδυναμία ομιλίας. Ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μια επείγουσα κατάσταση όπως και το καρδιακό επεισόδιο. Τα συμπτώματα που το συνοδεύουν είναι:
- Αδυναμία, αιμωδία ή παράλυση προσώπου, χεριού ή ποδιού
- Δυσκολία ομιλίας ή κατανόησης απλών οδηγιών
- Σκοτείνιασμα ή μείωση της όρασης σε ένα ή και στα δύο μάτια
- Αιφνίδιος, ανεξήγητος και επίμονος πονοκέφαλος
- Ζάλη, απώλεια ισορροπίας ή συντονισμού κινήσεων
- Απότομη ναυτία, πυρετός και εμετός – που διαχωρίζεται από μια ίωση από την απότομη εισβολή των συμπτωμάτων (μέσα σε λεπτά ή ώρες)
- Σύντομη απώλεια αισθήσεων ή περίοδος μειωμένης εγρήγορσης (λιποθυμία, σύγχυση, σπασμοί ή κώμα).
Τι συμβαίνει στα νεφρά μας;
Η αυξημένη αρτηριακή πίεση στενεύει τις αρτηρίες του νεφρού – όπως και σε άλλα σημεία του σώματος μας – και μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια. Η κύρια λειτουργία των νεφρών είναι να φιλτράρουν το αίμα από τοξικές χημικές ουσίες. Για να γίνει σωστά αυτή η λειτουργία πρέπει η πίεση μέσα στα αγγεία τους να είναι σε φυσιολογικά όρια. Όταν οι αρτηρίες στενεύουν και σκληραίνουν από την αυξημένη αρτηριακή πίεση, η ροή αίματος μέσα στο νεφρό μειώνεται και αυτή η κατάσταση εμποδίζει τη φυσιολογική του λειτουργία. Η ποσότητα των υγρών που ο νεφρός διηθεί μειώνεται, οδηγώντας σε νεφρική ανεπάρκεια. Οι τοξικές ουσίες αθροίζονται στο σώμα μας. Οι άνθρωποι με νεφρική ανεπάρκεια πρέπει να κάνουν αιμοδιαλύσεις με τον τεχνητό νεφρό, με τελική έκβαση τη νεφρική μεταμόσχευση. Ο νεφρός έχει τους δικούς του μηχανισμούς αυτορρύθμισης για να διατηρήσει ικανοποιητική ροή αίματος εντός των αρτηριών του. Όταν η ροή αίματος μειώνεται, προσπαθεί αντιρροπιστικά να αυξήσει την πίεση αίματος, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο ανεπαρκούς αιμάτωσης του.
Τι συμβαίνει στα μάτια μας;
Όπως και στον υπόλοιπο οργανισμό μας, τα αγγεία στα μάτια μας επίσης σκληραίνουν και στενεύουν με την αρρύθμιστη υψηλή πίεση. Αυτό μπορεί να προκαλέσει την δημιουργία θρόμβου και αιμορραγιών μέσα στα μάτια μας, που θα οδηγήσει σε διαταραχές στην όραση ή ακόμα και σε τύφλωση.
Υπάρχουν σχεδόν 3 εκατομμύρια Έλληνες που πάσχουν από υψηλή αρτηριακή πίεση. Το πιο όμως ανησυχητικό είναι ότι οι μισοί από αυτούς δεν το γνωρίζουν καν, καθώς δεν νιώθουν συμπτώματα.
Ακόμα χειρότερα, μερικά άτομα έχουν σταματήσει την φαρμακευτική αγωγή γιατί φοβούνται για παρενέργειες από το φάρμακο. Κι όμως η υπέρταση δεν είναι κάτι που πρέπει κανείς να μην δίνει σημασία.
- Ο κίνδυνος για στεφανιαία νόσο αυξάνει καθώς αυξάνει η συστολική και η διαστολική πίεση.Για παράδειγμα αν η συστολική πίεση αυξηθεί από 120 σε 140-159 μονάδες, ο κίνδυνος να εμφανίσουμε στεφανιαία νόσο αυξάνεται κατά 2,5 φορές ακόμα και αν η διαστολική πίεση παραμείνει φυσιολογική.Παρόμοια αν η συστολική πίεση είναι φυσιολογική αλλά η διαστολική είναι 100 mm Hg ή υψηλότερη, ο κίνδυνος πάλι αυξάνεται κατά 2,6 φορές.
- Εάν αυξηθεί η συστολική και η διαστολική πίεση τότε το άτομο έχει 4,5 φορές περισσότερο κίνδυνο για καρδιακά προβλήματα από ένα άτομο με φυσιολογικές τιμές των δύο πιέσεων Αυτό πιο παραστατικά σημαίνει ότι σε 100 άτομα με επίπεδα αρτηριακής πίεσης μικρότερα των 120/80 που μπορεί πεθάνουν από στεφανιαία νόσο, αντιστοιχούν 460 θάνατοι ατόμων με πίεση μεγαλύτερη των 160/100.
Ακόμα και στην περίπτωση του εγκεφαλικού επεισοδίου οι βλάβες που το προκαλούν είναι χρόνιες και συνήθως δεν δίνουν συμπτώματα. Η υψηλή πίεση που παραμένει αθεράπευτη προκαλεί βλάβες μη αναστρέψιμες στα νεφρά που μπορούν να οδηγήσουν στην ανάγκη αιμοκάθαρσης για την διατήρηση της ζωής.
Η υπέρταση σπάνια μπορεί να θεραπευτεί. Μπορεί, όμως να ρυθμιστεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής και με φάρμακα.
Τουλάχιστον μπορούμε όλοι να:
- χάσουμε βάρος ή να διατηρηθούμε σε φυσιολογικά όρια
- να μειώσουμε σε μέτρια την κατανάλωση αλκοόλ
- να μειώσουμε σημαντικά την κατανάλωση άλατος
- να περιορίσουμε το άγχος, διατηρώντας αισιόδοξη στάση ζωής
- να ασκούμεθα ή έστω να περπατάμε τακτικά
Ας μη ξεχνάμε, ότι ο ρυθμισμένος υπερτασικός ασθενής είναι φυσιολογικό άτομο!